در فرهنگ لغات فارسی در مقابل کلمه سنت (Tradition) فقط کلمه تجدد (modernity) که مربوط به مرحله پسا فروپاشی سنت و مقدسات است وجود دارد. اما باید بدانیم که هر مقوله و یا عملی قبل از تبدیلشان به سنت و یا مقدس شدن مرحله پیشنی نیز دارند که کلمه ای برای آنها در فرهنگ لغات فارسی وجود ندارد. در فرهنگ لغات انگلیسی برای مثال کلمه Normative برای این مرحله بکار برده شده که ما نیز میتوانیم آنرا با استفاده از الفبای فارسی "نرماتیو" بنویسیم و بکارببریم. هنگامی که مقوله و یا عمل از حرکت و پویایی خود تقریبا باز میایستد و ما آنرا به اصطلاح بروی "طاقچه اطاق میهمانی" و یا "صندوقخانه" میگذاریم سپس میگوییم آنها سنت و یا مقدسات ما هستند. اما مقوله ها و اعمال قبل از سنت و یا مقدس شدن دورانی را سپری میکنند که توانایی تغییر پذیری و شکل دادن و یا شکل گرفتن بخود را در نمودهای متفاوت دارا هستند و فقط در دوران ایستایی و از دست دادن توانایی برای تغییراست که به مرحله سنت (باورهای مذهبی و ایدئولوژیک) و مقدسات رسیده که در نهایت با ظهور انقلابات (درونی و یا برونی) در خود و یا دیگری منحل میشوند. همانطور که دیدیم در فرهنگ لغات فارسی ما کلمه ایی برای مرحله پیشا سنت و یا مقدس شدن مقوله ها و اعمال نداریم و به نظر من دلیل آن این است که سنت و مقدسات در جامعه و فرهنگ ما بجز مواردی همان الهیات واهی و اخلاقیات بی معنی مذهبی هستند که همانطور که میدانیم غیر قابل نقد و بررسی اند و مردم میبایستی از آنها یا کور کورانه دنباله روی کنند و یا حکومت استبدادی و سازمان مذهب اسلام با مجازاتهای سخت مجبورشان میکنند که آنها را بپذیرند. سنت و مقدسات در ایران بخشی از ابزار چیرگی نخبگان و دولتمندان برای کنترل زندگی مردم است که علیرغم داشتن بار منفی و نگهداشتن فرد و جامعه در عقب ماندگی مردم ایران آنها را تا کنون چندان بنقد نکشیده اند.
سنت و مقدسات آن دسته از آداب یا قوانین، کتب و نوشته ها، شعر یا موزیک، ارزشها و یا روابط سیاسی و ایدئولوژیک است که بدلایل مختلف بالاترین جایگاه را برای خودشان بین ما "فرومایگان" کسب میکنند. اما دیده ایم که اغلب کتابها و یا نوشته هایی که حاوی سنت و مقدسات هستند علیرغم ترویج آرایش اجتماعی و ظاهر فردی جایگاهی برای ما دارد که برای سالهای متمادی با بصیرت خاص در برابر هرگونه تخطی و تخلف و تجاوز از آنها محافظت کرده و در مقابل هرنوع بازنگری و بررسی مو شکافانه از آنها مراقبت و بدانها مصونیت میدهیم.
وقتی کتاب و یا نوشته ها مقدس میشوند موضوع از اینقرار است که ما قصد داریم از آنها بمثابه اسلحه علیه دیگران استفاده کنیم و بدین منظور از درون آنها گفته ها و یا بخشهایی را بر اساس علائق شخصی خود پیدا میکنیم که به حمایت از گفته هایمان نه برای نزدیکی با دیگران بلکه بلعکس برای جدایی با دیگران از آنها استفاده کنیم. وقتی محتویات کتاب و نوشته ها تبدیل به سنت و مقدسات میشوند خواننده نفقط حقبقت انسانی که در قلب آنها نهفته است را از دست میدهد بلکه گفته هایی را که بزبان تجربه انسانی و با بازنگری و بررسی تاریخ بشری پس از اندیشه بسیار بدست آمده است را مجبور میشود به متافیزیک روحانی نا کجا آبادی واگذار کند.
برای اینکه حرمت و احترامی که از کلمات خردمندانه جهان تجربه و اندیشه بشری در این کتابها و متن ها نگاشته شده پاسداری کنیم میبایستی آنها را از طاقچه های خانه مان و آن حاله حفاظتی و جعبه شکستنی در آوریم و حقایق انسانی آنها را در سایه خرد و تجربه بشری با بازنگری آشکار کنیم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر